Almanya’da bütçe krizi: Görüşmeler çıkmaza girdi
Olaf Scholz’un koalisyon ortakları ile Salı gecesi geç saatlere kadar yaptığı görüşmede de ilerleme sağlanamazken, siyasette tansiyon yükseliyor.
Scholz’un partisi Sosyal Demokrat Parti (SPD), bütçe planındaki 17 milyar euroluk açığı kapatmak için, zenginlerden daha fazla vergi alınmasını ya da yeniden borçlanmaya gidilmesini öneriyor.
Koalisyonun küçük ortağı liberal Hür Demokrat Parti (FDP) ise vergilerin artırılmasına şiddetle karşı çıkarken, açığın kapatılması için diğer bütçe kalemlerinde tasarrufa gidilmesini, sosyal yardımlarda, işsizlik ödemelerinde kesinti yapılmasını öneriyor.
Liberallerin bu önerileri ise koalisyonun bir diğer ortağı Yeşiller tarafından reddediliyor. Yeşiller Partisi, yenilenebilir enerji için ayrılan kaynaklarda tasarrufa gidilmesini de kabul etmiyor.
DEVLET KRİZİ UYARISI
2024 yılı bütçesinin, yeni yıla birkaç hafta kalmasına rağmen kesinleşmemiş olması, kurumlarda ve ekonomi dünyasında büyük belirsizliğe yol açıyor ve kamuoyunda tepkileri artırıyor.
Yeşiller Partisi’nin eş başkanı Ricarda Lang, amaçlarının konunun bir ‘devlet krizine’ dönüşmeden çözülmesi olduğunu belirterek, görüşmelerin sürdüğünü söyledi.
BR radyosuna konuşan Lang, 2024 yılı bütçesi üzerinde bugün bir anlaşma çıkmasını beklemediğini, ancak siyasi uzlaşmanın önümüzdeki günler içinde sağlanmasını umut ettiğini dile getirdi.
Koalisyon ortakları daha önce yaptıkları açıklamalarda, anlaşmazlığı Çarşamba günkü Kabine Toplantısı’na kadar çözeceklerini ve 2024 yılı bütçe planını Meclis’e sevk edeceklerini söylemişlerdi.
PLANLAR ALTÜST OLDU
Almanya’da süren bütçe krizinin gerisinde, Almanya Anayasa Mahkemesi’nin geçen ay aldığı karar yatıyor.
Yüksek Mahkeme, Scholz hükümetinin, koronavirüs döneminde kullanılmayan milyarlarca euroluk kaynağı, iklim fonuna aktarmasını Anayasa’ya aykırı bulmuştu.
Bu karar sonrasında oluşan açığı kapatmaya, bunu yaparken yeni yasal sorunlarla karşılaşmamaya çaba gösteren hükümet, çıkış yolu bulmakta zorlanıyor.
Yaşanan kriz, Almanya’nın Ukrayna’ya yardımlarını, planlanan silah alımlarını ve enerji alanında söz verilen harcamaları da doğrudan etkilediği için, uluslararası alanda da yakından izleniyor.
Yeşiller Partisi’nden Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi Bakanı Robert Habeck, bütçe krizi nedeniyle zor günler geçirirken, kendisi açısından büyük önem taşıyan Dubai’deki Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi’ne (COP 28)katılımını da iptal etmek zorunda kaldı.
Koalisyon hükümeti içinde ahenkin bozulmasına neden olan ve siyasi tartışmaların alevlenmesini beraberinde getiren bütçe krizi, “borç freni” tartışmasında düğümleniyor.
BORÇ FRENİ
Almanya’da Anayasa’ya da giren “borç freni” kuralı, hükümetin borçlanmasına yasal sınırlamalar getiriyor.
Buna göre, hükümetin bütçe açığının, nominal gayrisafi yurt içi hasılanın yüzde 0,35’ini geçmemesi gerekiyor.
Borç freni uygulamasında, ancak koronavirüs salgını, Ukrayna savaşı nedeniyle enerji fiyatlarının tırmanması gibi kriz durumlarında istisnaya gidilebiliyor.
SPD ve Yeşiller, şu andaki krizin aşılması amacıyla, 2024 yılı için de kriz durumu ilan edilmesini ve istisnai olarak daha yüksek borçlanmaya gidilmesini istiyor.
Ancak FDP’li Maliye Bakanı Christian Lindner, yüksek faiz ortamında bunun doğru olmayacağını savunuyor, borçlanma yerine diğer bütçe kalemlerinde tasarrufa gidilmesinde ısrar ediyor.
ANLAŞMA OLMAZSA NE OLACAK?
Almanya Hükümet Sözcüsü Steffen Hebestreit, Çarşamba günü olağan basın toplantısında gazetecilerin ısrarlı soruları üzerine yaptığı açıklamada, yoğun görüşmelerin sürdüğünü belirterek, kabinenin ay sonundan önce 2024 bütçesi üzerinde bir karara varmayı hedeflediğini söyledi.
Koalisyon ortaklarının 2024 yılı bütçesi üzerinde birkaç gün içinde anlaşma sağlayamamaları durumunda, Parlamento onayının Ocak ayı sonrasına kalabileceği belirtiliyor.
Böyle bir durumda geçici bütçe uygulamasının devreye sokulması planlanıyor.
Bu durumda ise zorunlu olmayan yeni harcamaların dondurulması gerekeceği kaydediliyor.
